Gebelik Kolestazı Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Gebelik Kolestazı Nedir?

Gebelik kolestazı anne adaylarının hamilelik döneminde yaşadıkları ve genellikle şiddetli kaşıntı ile karakterize olmuş bir rahatsızlıktır. Bir karaciğer sorunu olan kolestaz probleminde kaşıntı vücudun herhangi bir yerinde meydana gelebilir ancak bu rahatsızlıkta kaşıntının avuç içleri ile aya tabanlarında olması karakteristiktir. Yaygın bir şekilde kaşıntı olan vücut bölgelerini ise şu şekilde sıralayabiliriz:

• Göbek,
• Vajina,
• Makat,
• Avuç içi,
• Ayak tabanları,
• Saçlı deri,
• Meme çevresi.

Kolestaz sorununun görülme riskini artıran bazı faktörler bulunuyor. Riski artıran unsurlar şöyle:

• Çoğul gebelikler,
• Gebelikten daha önce çeşitli karaciğer hastalıkları yaşanmış olması,
• Ailesinde kolestaz sorunu mevcut olan kadınlar,
• 35 yaş üstü hamilelikler,
• Hepatit C.

Maalesef gebelik kolestazı sadece anne adayının günlük hayatını sıkıntıya sokan bir hastalık değildir. Aynı zamanda anne karnındaki bebeğin de bu sorundan ciddi düzeyde etkilenebildiğini belirtmek gerekiyor. Bebekleri etkileyen en önemli unsur erken doğum riskini artırıyor olmasıdır. Zira kimi zaman kadın hastalıkları ve doğum uzmanı tarafından gebeliğin 37. haftasından sonra doğum yapılması kararı alınabilir. Bununla birlikte mekonyum aspirasyonu riskinin de ortaya çıkabildiğini belirtmek gerekiyor. Dolayısıyla bu risklerin göz önünde bulundurulması ve şayet gebelik 37. haftayı geçmişse doğum yapılması gerekebilir.

Gebelik Kolestazı Nedenleri

Her ne kadar genetik faktörler gibi bazı unsurların gebelik kolestazı riskini artırıyor olduğu bilinse de bu sorunun neden ortaya çıktığı halen tam olarak anlaşılabilmiş değil. Her 500 ila 1000 kadında 1 görülen bu sorun, aile öyküsünde kolestaz olan kadınlarda daha sık yaşanan bir durumdur. Bilindiği gibi karaciğerden gelen safra, safra kesesi tarafından depolanır ve ihtiyaç olması durumunda da bağırsaklara salınır. Fakat gebelik döneminde vücutta pek çok farklı değişim meydana geliyor ve hormon dengesi de gebeliğe bağlı olarak değişebiliyor. Hormonal değişimler ise safra kesesinin fonksiyonlarını etkiliyor ve sonuç olarak gebelik kolestazı tablosu ortaya çıkabiliyor.

Safra akışının yavaşlaması ya da durması karaciğerde safra asitlerinin birikmesine yol açıyor. Elbette bu durum kan dolaşımını da etkiliyor ve safra asitleri zamanla kana da karışıyor. Zira kanda safra asitlerinin fazla olması hamilelikte kaşıntı sorununa yol açan bu rahatsızlığın en net bulgularından biri olarak kabul ediliyor. Yapılan testler ile tanı konarak hastayı rahatlatmaya yönelik tedaviler uygulanıyor. Çoğu zaman kolestaz sorununun doğum ile birlikte ortadan kalktığını da belirtmek gerekir.

Gebelik Kolestazı Bulguları

Hamilelik döneminde yaşanan gebelik kolestazı bazı anne adaylarında ciddi şikayetlere neden olabiliyorken bazı anne adaylarında da daha hafif bulgular ile ortaya çıkabiliyor. Ancak kaşıntı şikayetinin son derece yaygın görülen semptomlardan biri olduğunu da belirtmek gerekiyor. Sıklıkla görülen bulgular şöyledir:

• Vücudun bazı bölgelerinde görülen yoğun kaşıntı,
• İdrar renginde koyulaşma,
• Gaita renginde açılma,
• Bitkin ve yorgun hissetme,
• İştahta azalma,
• Mutsuz hissetme, depresyon.

Bununla birlikte seyrek görülen bulguları da şu şekilde aktarabiliriz:

• Cildin ve gözlerin sararması,
• Mide bulantısı ve kusma,
• Karnın sağ üst kısmında yoğunlaşan kadran ağrısı.

Özellikle hamilelikte kaşıntı anne adaylarının hem günlük yaşantısını hem de sosyal yaşamını olumsuz yönde etkiliyor. Aynı zamanda gebelik döneminde kaşıntının sadece bu rahatsızlıktan kaynaklanmadığını, farklı rahatsızlıkların da kaşıntıya yol açabildiğini belirtmek gerekir. Dolayısıyla kaşıntının nedeninin mutlaka araştırılması için zaman kaybetmeden kadın hastalıkları ve doğum uzmanı ile görüşülmesinde fayda olacaktır.

Gebeliğin İntrahepatik Kolestazı Nedir?

Hamilelik döneminde ortaya çıkan karaciğer hastalıkları arasında en önemli olanlardan biri ve aynı zamanda en yaygın şekilde ortaya çıkanı gebeliğin intrahepatik kolestazıdır. Böyle bir durumda hamilelikte kaşıntı semtpmu yaygın şekilde ortaya çıkar. Bazı anne adaylarında kaşıntı hafif seviyede olurken bazı anne adayları da bu sorunu oldukça yoğun bir şekilde yaşar. Bu hastalığın yaşanmasında en önemli faktörün gebelik döneminde artış kaydeden östrojen hormonu olduğunu belirtebiliriz. Bu hormon safra asitlerinin vücuttan atılımını yavaşlatabiliyor ya da durdurabiliyor. Buna bağlı olarak da gebelik kolestazı sorunu ortaya çıkıyor.

Gebelik Kolestazı Nasıl Düşürülür?

Öncelikle hamilelikte kaşıntı sorununu gidermeye yani hastayı rahatlatmaya yönelik bir tedavinin uygulandığını söyleyebiliriz. Kaşıntıyı gideren çeşitli kremlerin kullanılması, soğuğa yakın su ile duş alınması, terlememeye özen gösterilmesi, pamuklu kumaşlardan üretilen kıyafetlerin tercih edilmesi gibi yöntemlerin rahatlatıcı bir etkisi olabiliyor. Aynı zamanda K vitamini takviyesinin de yapılmasına ihtiyaç olabilir.

Doğru beslenme programının tercih edilmesi gebelik kolestazı tedavisinde büyük önem taşıyor. Ancak gebelik döneminde yaşanan kaşıntıların tek nedeni bu rahatsızlık değildir. Aşağıda sıraladığımız problemlerin de hamilelik döneminde vücudun çeşitli bölgelerinde kaşıntıya yol açtığını belirtmek gerekir.

• Gebelikte progesteron ve östrojen hormonunun artış kaydetmesi,
• Gebeliğe bağlı olarak deride çeşitli çatlaklar oluşması,
• Gebelik ürtikeri (PUPPP),
• Bazı gıdalara vücudun alerjik reaksiyon göstermesi,
• Bazı ilaçların kullanımı,
• Egzama ya da sedef gibi cilt rahatsızlıkları.

Tüm bunlar göz önünde bulundurulmalı ve kaşıntı şikayeti ortaya çıktığında mutlaka geç kalmadan kadın hastalıkları ve doğum uzmanına başvurulmalıdır.

Hamilelikte Vücutta Kaşıntı Ne Zaman Başlar?

Genellikle hamilelikte kaşıntı gebeliğin 6. ayında başlıyor. Ancak her anne adayında kaşıntı şikayetinin aynı dönemde görülmediğini de belirtmeliyiz. Bazı anne adaylarında gebeliğin 3. ayı ile birlikte gebelik kolestazı teşhisi konabiliyor. Kimi zaman gebeliğin erken dönemlerinde başlayan kaşıntı şikayeti gebelik ilerledikçe azalıyor ve sonrasında gebeliğin son dönemlerinde yeniden şiddetlenebiliyor. Hastalığın seyri her anne adayında aynı düzeyde ilerlemez ve aynı zamanda kaşıntı şikayetinin düzeyi de her kadında aynı olmaz.

Gebelik Kolestazı İçin Hangi Testler Yapılır?

Sadece gebelik kolestazı tanısı konmasını sağlayan, bu rahatsızlığı tespit eden spesifik bir test ya da analiz yöntemi yoktur. Bu nedenle doktorunuz sizden bazı testler yaptırmanızı ister ve bu testlerin sonucu bir arada değerlendirilerek tanı konabilir. Doktorunuz tarafından istenen testler şunlar olabilir:

• Hepatit testleri,
• Karaciğer fonksiyon testi,
• Safra kesesi ultrasonu,
• Kan testi.

Tanı için kan testi yapılmasının nedeni kandaki safra asidi düzeyinin tespit edilmesidir. Çünkü safra asidinin oranı hamilelikte kaşıntı şikayetine neden olan bu rahatsızlığın en net göstergelerinden biridir. Söz konusu hastalık kandaki safra asidi düzeyinin artmasına neden olabiliyor. Ultrason talep edilmesinin nedeni ise safra kesesinde taş olup olmadığını tespit edilmesidir. Hastanın şikayetleri ve muayene sonuçları ile birlikte tanı konur.

Gebelik Kolestazı Olup Normal Doğum Yapma

Elbette hamilelikte kaşıntı sorunu yaşıyor olmak her daim normal doğuma engel teşkil etmez. Ancak kaşının nedeni ve aynı zamanda hastanın sağlık durumuna bağlı olarak doktorunuz tarafından vajinal doğum yerine sezaryen ile doğum yapılması önerilebilir. Özellikle gebelik kolestazı nedeniyle anne karnındaki bebeğin olumsuz etkilenmesi, gebeliğin 37. haftasının ardından doğum yapılmasını zorunlu hale getirebiliyor. Bu gibi durumlarda normal doğum yerine sezaryen ile doğumun tercih edilmesi çok daha doğru olabilir. Konuya dair doktorunuz mevcut sağlık durumunuzu ve rahatsızlığın boyutunu da dikkate alarak size doğum yöntemi ile ilgili öneride bulunacaktır. Bu öneriyi dikkate almanızda fayda var.