Hamilelikte mide bulantısı gebelik dönemine yaşanan ve artık gebelikle birlikte anılan rahatsızlıklardan biridir. Hamileliğin ilk aylarında yaşanan mide bulantısı bazı anne adaylarında yoğun şekilde görülürken bazı anne adaylarında günlük hayatı sıkıntıya sokmayacak kadar hafif seviyede olur. Elbette gebelik boyunca yani 40 hafta boyunca devam eden bir şikayet değildir.
Aynı zamanda bulantı ve kusma şikayetleri gebelikte her şeyin yolunda olmadığının, anne adayında ya da bebekte bir sorun olduğunun göstergesi de değildir. Bu durum hamileliğe bağlı olarak vücuttaki değişimlerden kaynaklanır ve tıbben son derece normaldir. Mide bulantısına neyin iyi geldiğini, hamilelikte mide bulantılarının ne zaman başladığını aktaracağız. Ancak öncesinde bu şikayetin ne zaman başladığını biraz daha yakından inceleyelim.
Anne adayları hamilelikte mide bulantısı kaçıncı haftada başlar sorusunun yanıtını merak edebiliyor. Mide bulantısının gebeliğin 5. haftası ile 8. haftası arasında başladığını söyleyebiliriz. Ancak her anne adayında aynı dönemde olmayabilir. Biraz daha erken ya da geç başlaması da söz konusu olabilir. Kimi zaman anne adaylarında mide bulantısı gebeliğin ilk ayında da başlayabiliyor. Genellikle gebeliğin 12. haftasından sonra mide bulantılarında bir azalma meydana gelmeye başlar. Bunun nedeni ise hamileliğin bu döneminde hormon seviyelerinin biraz daha dengeye kavuşmasıdır.
Anne adaylarının bu şikayeti hormon seviyelerinin dengelenmeye başlaması ve vücudun gebeliğe adapte olması ile birlikte azalarak kendiliğinden ortadan kalkar. Burada önemli olan unsur anne adaylarının mide bulantısı konusunu başkalarıyla kıyaslama yaparak değerlendirmemesi gerektiğidir. Her gebelik özeldir ve kendine has olması nedeniyle bulantının süresi de değişkenlik gösterebilir. Paniğe kapılmak, bir sağlık sorunu olduğunu düşünmek yerine doktorunuza danışmanız çok daha doğru bilgiler almanızı sağlayacaktır.
Anne adayları hamilelikte mide bulantısı konusunda bazı unsurlara dikkat edebilir. Bu sayede söz konusu şikayetin tamamen ortadan kalkması sağlanamasa bile daha hafif düzeyde yaşanması mümkün olabilir. Önerileri ise şu şekilde sıralayabiliriz:
Bulantının ne zaman başlayacağına dair net bir süre belirtmek yanıltıcı olabilir. Aynı şekilde bulantının ne zaman tam olarak kesileceğine dair de net bir zamandan söz edemeyiz. Genellikle hamilelikte mide bulantısı 12. haftadan sonra tamamen kesiliyor ya da azalmaya başlıyor. Ancak bazı anne adaylarında bu süre daha uzun olabilir.
Özellikle kokulara karşı aşırı hassasiyet yaşayan anne adaylarında mide bulantısının de eşlik ettiği gebelik dönemi daha uzun sürebiliyor. Aynı zamanda bebeğinin sağlığı, gebelik dönemindeki sorumluluklarını yerine getirme konusu gibi farklı konularda endişe yaşayan, stresli olan anne adaylarında da bulantı ve kusma şikayeti daha uzun süre devam edebiliyor.
Mide bulantısının neden hamileliğin ilk dönemlerinde olduğu merak ediliyor. Hamilelik, vücutta pek çok sistemin ve dengenin değişmesi anlamına geliyor. Vücudu etkisi altına alan değişimlerden biri de hormon seviyeleridir ve bu da hamilelikte mide bulantısı problemini doğurabilir.
Gebeliğin ilk aylarında ani bir değişim içerisine giren hormonlar zamanla vücudun da gebeliğe adapte olmasıyla birlikte daha düzenli bir hal alır. Bu nedenle hamileliğin ilk aylarında yaşanan bulantı ve kusma şikayeti bir süre sonrasında kendiliğinden ortadan kalkar. Sonuç olarak bulantıya neden olan unsur vücuttaki değişimlerdir ve değişim gebeliğin ilk gününden itibaren başlayarak gebelik sonuna kadar devam eder.
Elbette her hamilelikte mutlaka mide bulantısı olacak şeklinde bir düşünceye kapılmamak gerekiyor. Bu nedenle hamilelikte mide bulantısı olmayabilir ve bu durum gebeliğin sağlıklı olmadığını göstermez. Mide bulantısı ile bebeğin ya da anne adayının sağlığı arasında hiçbir ilişki bulunmaz. Gebeliğin son derece sağlıklı bir şekilde devam ettiği hamileliklerde mide bulantısı olmayabilir.
Hatta gebelik boyunca bu şikayeti hiç yaşamamış olan anne adaylarının da olduğunu belirtmemiz gerekiyor. Anne adayları bu durumda “bir problem mi var” endişesine kapılabiliyor ancak bu endişe tamamen yersizdir. Mide bulantısı yaşamadan da gebelik dönemi yaşanabilir.
Çoğunlukla anne adayları hamilelikte mide bulantısı nedenleri konusunda net bilgiler elde etmek istiyor. Ancak bulantının kesin olarak nedenleri bilinmiyor. Sadece vücuttaki değişimlerin, hormonların ve psikolojik unsurların bu şikayette önemli bir rol üstlendiği biliniyor. Genel olarak nedenlere dair bazı bilgiler aktarabiliriz:
Döllenmenin meydana gelmesi ve hamileliğin başlaması ile birlikte vücutta hormon seviyelerinde değişim meydana gelebilir. Özellikle progesteron hormonunun seviyesi normalin çok daha üzerinde seyreder. Elbette bu duruma vücudun uyum sağlaması gerekiyor ve bu süreçte de hamilelikte mide bulantısı gibi şikayetler meydana gelebiliyor. Nedenler arasında en önemli unsurun progesteron hormonu olduğu düşünülüyor.
Yapılan araştırmalar gebelik öncesinde mide bulantısı ve kusma şikayetini pek yaşamayan, bu konuda hassas olmayan kadınların gebelikte de söz konusu şikayeti çok yoğun yaşamadığını ortaya koydu. Vücudun bu konudaki hassasiyeti de bulantı şikayetinin olup olmaması ya da ne derecede olduğu konusuna belirleyici faktörlerden biridir.
Psikolojik açıdan gergin olmak ve stres de mide bulantılarını tetikleyebiliyor. Zira özellikle ilk gebeliklerde bu şikayetin daha yoğun bir şekilde yaşanması da buna bağlanıyor. Anne adaylarının vücutlarındaki değişimi merak etmesi, bebeğinin sağlıklı olup olmayacağı yönündeki basit endişeleri bile gebelik stresini yaratabiliyor ve bu da bulantı, kusma gibi şikayetlerin daha yoğun yaşanmasına yol açabiliyor.
Yine araştırmalar gösteriyor ki, istenmeyen gebeliklerde, aile içi çatışmaların olduğu gebeliklerde mide bulantıları ve kusmalar daha yoğun yaşanıyor. Bu durum psikolojinin konuya olan etkisini gösterir niteliktedir.
İkiz ya da üçüz bebek bekliyor olmak tek başına bulantı şikayetinin nedeni değildir. Ancak bulantı ve kusmayı tetikleyen, artıran unsurlardan biri olduğunu söyleyebiliriz. Çoğul gebeliklerde bu şikayet daha yoğun yaşanabiliyor ve süresi de daha uzun olabiliyor.
Eski dönemlerde hamilelikte mide bulantısı ile bebeğin cinsiyetinin tahmin edilmeye çalışıldığı biliniyor. Ancak bu ve benzeri yöntemlerin bilimsel bir dayanağı yok. Mide bulantısının günün hangi saatlerinde olduğu, yoğunluğu gibi unsurlar ile bebeğin cinsiyeti arasında hiçbir ilişki bulunmuyor.
Bebeğin cinsiyetinin bulantı ve kusma şikayetleri ile tahmin edilmeye çalışılması beyhude bir çabadan öteye gitmeyecektir. Bulantının sabah saatlerinde olması bebeğin kız ya da erkek olmasıyla ilgili değil tamamen vücudun dengesi ve hormonlar ile ilgilidir. Bebeğin cinsiyetini öğrenmek için ultrason görüntülemesinin yapılacağı gebelik haftasını beklemeniz gerekir.
Op. Dr. Barış KorkmazKadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
