Gebelikte bebek hareketleri çiftler için son derece önemlidir. Duygusal anlamda anne ve baba adayları için bu hareketlerin bebeklerin ilk sözcükleri gibi olduğunu söyleyebiliriz. Özellikle hamileliğin ilerleyen dönemlerinde bebek hareketleri anne adayları için rahatlatıcı bir özellik de taşıyor. Çünkü bebeğinin hareket ettiğini hisseden anne adayları, onların sağlıklı olduğunu düşünüyor ve dolayısıyla herhangi bir endişeye de kapılmıyorlar.
Ebette gebelikte bebek hareketleri gerçekten önemli mi ya da bebeklerin hareketleri neden azalır gibi soruların yanıtlarını da aktaracağız. Bu konuda anne adaylarının merak ettiği tüm soruların yanıtlarını ileteceğiz. Ancak öncesinde en çok merak edilen konudan; bu hareketlerin ilk kez ne zaman hissedilmeye başlandığından söz edelim.
Anne adayları özellikle ilk hamileliklerinde bebeklerinin hareketlerini bir an önce hissetmek isteyebiliyor. Bu nedenle gebelikte bebek hareketleri ilk kez ne zaman hissedilmeye başlanır sorusunun yanıtı da merak ediliyor. İlk bebek hareketlerinin hamileliğin 18. haftası ile 20. haftası arasında hissedilmeye başlandığını belirtebiliriz. Ancak pek çok anne adayı gebeliğin ilk 3 ayı içerisinde de bebeklerinin hareketlerini hissettiklerini iddia ettiğini söyleyebiliriz. Oysa bu hareketler anne adaylarının kendi bağırsak hareketleri oluyor. Bağırsak hareketlerinin bebek hareketleri ile sıklıkla karıştırıldığını belirtmek mümkündür.
Bu arada anne karnındaki bebeklerin zamanlarının çok büyük bir bölümünü uykuda geçirdiklerini de belirtmek gerekiyor. Bu nedenle gün içerisinde çok sık hareket etmelerini beklememelisiniz. Bebekler yaklaşık olarak 20 ile 75 dakikada bir uykuya dalıyor. Uyandıklarında az oranda hareket edebilirler ancak kısa süre sonra yeniden uykuya daldıklarından anne adaylarının bu hareketleri ilk zamanlarda net bir şekilde hissetmeleri de mümkün olmuyor. Anne adaylarının bebeklerini hareketlerini en net şekilde hissettikleri dönem gebeliğin 5. ayı ve sonrası oluyor.
Sıklıkla merak edilen konulardan biri de gebelikte bebek hareketleri sayısı oluyor. Bir başka deyişle bebeklerin kaç kez hareket ettiği konusunda anne adaylarının bir fikir sahibi olmak istediklerini söyleyebiliriz. Bebeklerin 20 haftalık olduğunda 12 saat içerisinde toplamda 575 defa hareket ettikleri ultrasonografi ile belirlendi. Bebekler 40 haftalık olduklarında ise aynı zaman sürecinde yani 12 saat içerisinde 275 defa hareket ediyorlar. Anne adayının yemek yemesi sırasında ya da karnı tok olduğunda bebeklerin hareketlerinin daha fazla olduğu da gözlemleniyor.
Ancak bu konuda önemli bir detayın da altını çizmek gerekiyor. Bu hareketlerin tamamı anne adayları tarafından hissedilmez. Aynı zamanda her bebeğin de aynı sayıda hareket etmesi beklenmemelidir. 12 saatlik zaman diliminde daha az ya da daha fazla sayıda hareket etmeleri de mümkündür ve bu durum son derece normaldir.
Anne adaylarının çalışırken, ev işleri yaparken ya da herhangi bir duruma konsantre olduklarında bebeklerinin hareketlerini hissetmelerinin daha zor olduğunu belirtebiliriz. Genellikle oturma ya da yatma pozisyonunda olduklarında ve bu hareketlere odaklandıklarında hissetmeleri çok daha kolay oluyor. Ayrıca anne adaylarının yürürken ya da egzersiz yaparken de bu hareketleri hissetme olasılıklarının daha düşük olduğunu belirtmemiz gerekir. Dolayısıyla gebelikte bebek hareketleri gün boyunca hissedilmediğinde hemen paniğe kapılmak doğru değildir.
Elbette gebelikte bebek hareketleri hem anne adayı açısından hem de tıbbi bakımdan önem taşıyor. Çünkü bebeklerin hareket etmesi, bebeklere yeterli oranda kan akımının olduğunun göstergelerinden biridir. Aynı zamanda bebeklerin anne karnında beslenmelerinde bir sorun olmadığının göstergesi olarak kabul edilir. Bu durum anne adayları için de geçerlidir. Bebeklerinin hareket ettiğini hissetmeleri, onlar için de rahatlatıcı bir anlam ifade ediyor.
Ancak bebeklerin hareket etmesi ya da anne adaylarının bu hareketleri hissediyor olması, bebeklerin tamamen sağlıklı doğacağı anlamına da gelmez. Bu hareketler her ne kadar önemli bir veri olsa da tek başına bebeklerin sağlıklı olduğunu gösteren unsurlar değildir. Gebelik süresi boyunca hareketli olan bebeklerde de çeşitli sağlık sorunlarının olabileceğini unutmamak gerekiyor.
Öncelikle gebelikte bebek hareketleri azalmasının çok sayıda farklı nedeninin olabildiğini belirtebiliriz. Bu nedenler arasında en sık rastlanan durumlar şöyledir:
Bebeklerin hareketlerinde azalma olması, mutlaka yukarıda sıralanan unsurlardan birinin gerçekleştiği anlamına gelmez. 12 saatlik bir takip çerçevesinde bebek hareketlerinin % 20’nin üzerinde olmasının normal kabul edildiğini belirtmeliyiz. Ancak uzun süre boyunca bebek hareketlerinin hissedilmemesi durumunda mutlaka gebelik takibini yapan kadın hastalıkları ve doğum uzmanına başvurulmalıdır. Böylelikle anne karnındaki bebeğin sağlığı ile ilgili herhangi bir sorun olup olmadığının belirlenmesi de sağlanır.
Anne adaylarının gebelikte bebek hareketleri hissetme zamanları farklı olabiliyor. Çoğunlukla hamileliğin 5. ayından itibaren bebek hareketlerinin son derece net bir şekilde hissedildiğini belirtebiliriz. Ancak kimi zaman anne adayları gebeliğin 4. ayına girdiklerinde bu hareketleri artık yavaş yavaş hissetmeye başlarlar. Bu hareketler genellikle tekme atma şeklinde hissedilir. Ancak bebeklerin her hareketi aslında bebeğin tekme atması değildir. Bebekler gerildiğinde de bu şekilde bir hareket hissedilebilir. Ellerini yumruk şeklinde yapmaları gibi durumlarda da özellikle gebeliğin 5. ayından sonra bu hareketlerin net bir biçimde hissedildiğini söyleyebiliriz.
Anne adaylarının ilk olarak hissettikleri gebelikte bebek hareketleri kanat çırpma, guruldama, seğirme ve çarpma şeklinde olur. Daha sonrasında ise dirsek atma, tekme atma gibi hareketler hissedilmeye başlanır. Doğuma yakın zamanda ise bebeklerin kollarını ya da bacaklarını geri çekmesi, ileriye itmesi, gerinmesi ya da hıçkırması gibi durumlar da hissedilmeye başlanır diyebiliriz.
Bu arada sıklıkla merak edilen unsurlardan biri de anne adayının kilosu ile bebek hareketlerini hissetmesi arasında bir ilişki olup olmadığıdır. Yapılan gözlemler, zayıf olan anne adaylarının kilo fazlası olan anne adaylarına nazaran bebeklerinin hareketlerini daha erken hissetmeye başladıkları yönünde oluyor. bununla birlikte zayıf olan anne adayları gün içerisinde daha fazla sayıda bebek hareketi hissederler.
Bebekler az hareketli olabildiği gibi çok hareketli de olabilir. Bu nedenle her gebelikte bebeklerin hareketlerinin birbirine çok yakın olmasını beklememek gerekiyor. Ayrıca anne adayları için gebelikte bebek hareketleri özellikle hamileliğin 24. haftası ile 28. haftası arasında daha yoğun hissediliyor olsa da bu dönemde bebeklerin hareketleri daha düzensizdir. Genellikle çok kısa, anlık hareketler olduğundan her anne adayı tarafından hissedilmesi mümkün olmayabilir. Gebeliğin 32. haftasından sonra hareketler daha düzenli hale gelir. Bebekler dinlenme döneminde hareket etmezken anne adayının yemek yediği ya da çikolata gibi gıdalar tükettiği zamanlarda hareketler daha fazla artar.
Hamileliğin 32 haftasına kadar anne adaylarının günde 2 ya da 3 defa bebek hareketlerini hissetmesi beklenir. Anne adayının istirahat etmesine karşın 12 saat boyunca hiçbir hareket hissedilmezse bu durumda gebelik takibini yapan kadın hastalıkları ve doğum uzmanı ile görüşülmesine fayda olacaktır.
Op. Dr. Barış KorkmazKadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
