Çift rahim Yaygın görülen durumlardan biri değildir. Son istatistiklere göre kadınlarda bu durumun görülme oranı % 2 dolaylarındadır. En genel tanım olarak kadınlarda iki ayrı rahim ağzının olması şeklinde ifade edilebilen çift rahmin aynı zamanda dubleks rahim gibi isimlerle de adlandırılabildiğini söyleyebiliriz.
Bu durum sonradan gelişmez, doğuştan böyle bir yapısal problemin olduğunu söyleyebiliriz. Kadınlar bu durumda hamile kalmanın mümkün olup olmadığını, vajinal doğum yapabilme olasılığını ve benzer konuları da merak ediyor. Tüm bu hususları tek tek ele alacağız ancak öncesinde belirtilerden söz edelim.
Hem ülkemizde hem de dünya genelinde çift rahim tanısı çoğunlukla gebeliklerde konur. Nedeni ise bu durumun çeşitli semptomlar ile kendini belli etmiyor olmasıdır. Genellikle bir belirti ortaya çıkmadığından şikayetlere de yol açmaz. Haliyle kadınlar doktora gitme gereği duymazlar. Bu nedenle farklı bir sağlık sorunu nedeniyle ya da gebeliklerde kadın hastalıkları ve doğum uzmanına başvurulduğunda tanı konuyor.
Ender durumlarda ise çift rahmin aşağıdaki belirtileri gösterdiğini söyleyebiliriz:
Görüldüğü gibi belirtiler kadınların adet dönemlerinde çoğunlukla yaşadıkları durumlardır. Dolayısıyla yapısal bir bozukluk olduğu şüphesi doğmaz. Bu nedenle de doktora başvurulma olasılığı düşüktür. Sadece adet düzensizlikleri ve aşırı adet kanaması sorunu nedeniyle doktora başvurulabiliyor. Bu durumda da bir dizi muayene ve tetkik yapılarak tanı konabiliyor. Bunun dışında dubleks rahim tanısının genellikle hamilelik takibinde konduğunu belirtmek mümkündür.
Muayene ve tetkikler ile çift rahim tanısı konabildiğini söyleyebiliriz. Hamilelik durumunda ya da farklı bir nedene bağlı olarak doktora başvurulduğunda tesadüfen de bu yapısal sorun fark edilebiliyor ve tanı konabiliyor.
Adet periyotlarında sıklıkla değişim olması, adet kanamasının fazla olması gibi şikayetler akıllara ilk olarak kist ve miyom şüphesini getiriyor. Detaylı muayene ve ultrason görüntülemesi yapıldığında ise bu tanının konabildiğini söyleyebiliriz. Elbette tanı konmasında hastanın farklı şikayetlerinin olup olmadığının da mutlaka tespit edilmesi gerekiyor.
Ultrason görüntülemesi çoğu zaman tanı konması için yeterli olabiliyor. Kimi zaman da bilgisayarlı tomografi, histerosalpigografi, histeroskopi ve laparaskopi yapılması da gerekebiliyor. Aynı zamanda muayene ya da tetkikler sırasında farklı bir rahatsızlığa dair bulgular elde edildiğinde de doktorunuz daha farklı tetkikleri yaptırmanızı isteyebilir. Böyle bir bulguya rastlanmaması durumunda ise basit birkaç tetkik ve muayene ile tanı konması mümkündür.
Kadınlarda çift rahim durumu genel olarak iki farklı kategoride değerlendiriliyor. Bunlardan ilki iki farklı rahim ağzının olmasıdır. Diğeri de ikiye ayrılmış vajina durumu şeklinde açıklanabilir. Her iki tipte dubleks rahmin de görülme oranları birbirine yakındır.
Aynı zamanda her iki durumda da cerrahi müdahale ile tedavi yapılabildiğini belirtmek gerekiyor. Her durumda mutlaka tedavi yapılması gerekmeyebilir. Ancak tedaviye ihtiyaç duyulması halinde devreye cerrahi müdahale giriyor.
Öncelikle çift rahim tanısı konan kadınlar için hemen tedavinin yapılması gerekmez. Özellikle gebelik ya da emzirme döneminde olan kadınların ameliyat olması sakıncalıdır. Bu nedenle gebelik döneminde fark edilen bu yapısal farklılık durumunda hemen cerrahi müdahale seçeneğinin değerlendirilmediğini söyleyebiliriz. Aynı zamanda bu durum bir hastalık değildir.
Rahimde ya da yumurtalıklarda herhangi bir soruna neden olmadığı, üreme sistemini bozmadığı için bir hastalık olarak değerlendirilmediğini belirtmek gerekiyor. Sadece doğuştan olan yapısal bir farklılıktır. Dolayısıyla mutlaka tedavi edilmesi gerektiği gibi bir düşünceye de kapılmamak gerekiyor.
Tedavi konusunda belirleyici olan unsur hastanın şikayetleridir. Hastada ciddi sorunlara neden oluyorsa bu durumda rahmin birleştirilmesi için cerrahi müdahaleye başvurulur. Çok sayıda kişinin merak ettiği unsurlardan biri ilaç tedavisi gibi yöntemler oluyor. Ancak yapısal bir farklılığın ilaç kullanımı ile düzeltilmesi mümkün olmaz. Dolayısıyla bu durumda da ilaç tedavisinin tercih edilemeyeceğini belirtmek gerekiyor.
Şayet tedavi zorunluysa bu durumda ameliyat da tek seçenek olarak karşımıza çıkıyor. Ameliyat sadece zorunlu olan durumlarda tercih edilir. Tanı konan her hasta için mutlaka tedavi prosedürünün devreye girmesi gerektiğinden söz edemeyiz. Bu arada eğer ameliyat tercih edilirse gebeliğin mevcut olmadığından da emin olunması gerekiyor. Bu kapsamda ameliyat öncesinde mutlaka gebelik testinin yapılmasında fayda olacaktır.
Toplumda çift rahim tanısı konan kadınların asla hamile kalamayacağı yönünde bir inanış var. Ancak bu bilgi doğru değildir. Söz konusu yapısal farklılık, çoğu zaman hamile kalmayı önlemez. Çünkü yumurtalık olgunlaşması ve döllenmenin meydana gelmesi üzerinde olumsuz etkisi olan bir durum değildir. Elbette nadir durumlarda rahimdeki şekil bozukluğuna bağlı olarak gebelik oluşmaması da mümkündür. Ancak tanı konan her kadın için bu durumun geçerli olmadığını da belirtmek gerekiyor.
Çok sayıda kadın için geçerli olmayan bir durumdur. Kadınlar hamile kalabilir ve döllenen yumurtanın rahme yerleşmesi ile ilgili bir sorun da yaşanmaz. Bununla birlikte bebeklerin anne karnında sağlıklı bir şekilde gelişmesi noktasında da bir sorun yaşanmayabilir. Bu noktada bazı risklerden de söz etmek gerekir.
Düşük, ölü doğum ya da erken doğum gibi bazı riskler, çift rahimli kadınlarda daha yüksek olabiliyor. Bu gibi risklere karşı doktor kontrollerinin gebelik boyunca asla aksatılmaması gerekiyor. Çift rahimli kadınlarda yapısal farklılık her zaman aynı olmaz. Rahim girişindeki yapısal farklılığa bağlı olarak doğum sırasında bebeğin geliş yönüne dair bazı sorunlar yaşanabilir. Bu gibi durumlarda da sezaryenle doğumun tercih edilmesi gerekiyor.
Elbette çift rahim tanısı konan kadınlar da doğal yolla hamile kalabilir. Ancak 1 yıllık korunmasız cinsel ilişkiye karşın hamilelik elde edilemediğinde kısırlık tanısı konacaktır. Bu durumda gebeliğin önündeki engelin araştırılması gerekiyor.
Kadın hastalıkları ve doğum uzmanına başvurulması durumunda gebeliği sağlayabilecek yardımcı üreme teknikleri de tercih edilebilir. Burada önemli olan unsur, söz konusu yapısal farklılık nedeniyle kadınların hamile kalmasına rağmen adet görebiliyor olmasıdır. Dolayısıyla tanı konan kişilerin gebelik belirtileri konusunda daha hassas olması ve adet görse dahi şüphe durumunda gebelik testi yaptırması gerekir.
Kadınlarda çift rahim durumunda çok sayıda riskin ortaya çıktığından söz edemeyiz. Ancak ortaya çıkan riskler de göz ardı edilemeyecek kadar önemlidir. Bu riskleri şu şekilde sıralayabiliriz:
Bununla birlikte az önce de değindiğimiz gibi normal doğum sakıncalı olabilir. Doktorunuz sezaryenle doğum yapmanız gerektiğini belirtebilir.
Her çift rahim durumunda gebeliğin olumsuz etkileneceği söylenemez. Sadece doktor kontrollerine daha sık gitmek gerekebilir. Bu yapısal farklılık nedeniyle ortaya çıkan risklerin de ciddiye alınması ve doktorun uyarıları doğrultusunda gebelik döneminin geçirilmesi gerekecektir. Bunun dışında gebeliğe olumsuz bir etkiden söz edemeyiz.
Op. Dr. Barış KorkmazKadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
