Adet gecikmesi pek çok farklı nedene bağlı olarak yaşanabilir. Korunmasız olarak cinsel ilişki yaşayan çiftler için adet döneminin gelmesine karşın kanamanın başlamaması, gebelik işaretlerinden biridir. Bu durumda gebelik testi yapılabilir. Ancak adet gecikmesinin tek nedenin hamilelik olmadığını da belirtmek gerekiyor.
Kadınlarda adet döngüsü 21 gün – 35 gün arasındadır. Her kadında adet döngüsü süresi aynı olmaz. Bununla birlikte adet günü sayısı da aynı olmayabilir. Bu süre 2 gün ile 7 gün arasında değişiyor. Adet gecikmesinin nedenlerini ya da belirtilerini de ele alacağız. Ancak öncesinde gebelik testinin negatif çıkmasına karşın adet olunmaması durumunu ele alalım.
Öncelikle birkaç günlük adet gecikmesi durumunun normal olduğunu belirtmek gerekiyor. Adet dönemleri oldukça hassastır ve sadece hava değişimi bile adet döngüsünü etkileyebilir. Bu nedenle kanamanın başlamasında 5 güne kadar olan gecikmelerin normal kabul edildiğini belirtmek gerekiyor.
10 günlük gecikme ise çoğu zaman bir problem olduğunun habercisidir. Özellikle korunmasız cinsel ilişki yaşayan kadınlar adet döneminde gecikme olması durumunda ilk olarak gebelik şüphesine kapılıyor. Ancak günümüzde evde uygulanan basit testler ile gebeliğin anlaşılması mümkün olabiliyor.
Elbette bu testlerin doğru sonuç verebilmesi için adet dönemindeki gecikmenin en az 4 gün olması gerekiyor. Daha erken dönemde yapılan hamilelik testi sonucunun yanıltıcı olabileceğini belirtelim. Gebelik testi yeterli süre beklendikten sonra yapıldıysa ve sonuç negatif çıktıysa bu durumda farklı bir sorun olduğu şüphesi doğabilir.
Az önce de değindiğimiz gibi gebelik dışında farklı faktörlere bağlı olarak da adet gecikmeleri yaşanabiliyor. Bu durumda yapılması gereken kadın hastalıkları ve doğum uzmanı ile görüşülmesidir. Bu sayede gerekli muayene ve testler yapılabilir. Adet döneminde gecikme olmasının nedenleri araştırılır, tanı konur ve tedaviye geçilir.
Tüm kadınlar ergenlik dönemi ile menopoz dönemi arasında her ay adet görürler. Sadece bazı durumlarda ya da bazı sağlık sorunları söz konusu olduğunda adet gecikmesi yaşanır. Genel olarak adet gecikmesine yol açan unsurları ise şu şekilde sıralayabiliriz:
Elbette adet olmayı önleyen unsurların başında gebelik geliyor. Aktif cinsel hayatı olan ve herhangi bir korunma yöntemini tercih etmeyenler için gebelik riski mevcuttur. Gebeliğin en önemli belirtisi ise adet olmamaktır.
Kadınlar doğum sonrasında emzirme döneminde adet görmeyebilir. Bununla birlikte adet görmeye başlayabilir ancak adet düzensizlikleri söz konusu olabilir. Çoğunlukla emzirme döneminin sonlanmasıyla birlikte adet düzensizliği de ortadan kalkar.
Doğum kontrol haplarından bazılarının da adet düzensizliklerine yol açtığını belirtelim. Bu kapsamda adet gecikmesinin yaşanması da muhtemeldir.
Hipertiroidi ya da hipotiroidi problemleri vücudun hormon dengesini de olumsuz yönde etkiliyor. Haliyle adet düzeni de olumsuz etkileniyor ve gecikmeler yaşanabiliyor.
Halk arasında kısaca POS ya da PKOS olarak bilinen polikistik over sendromu kadınlar arasında yaygın bir şekilde yaşanıyor. Bu sorunun adet gecikmesi nedenlerinden biri olduğunu belirtebiliriz.
Kronik bir boyut kazanan hastalıklardan bazıları adet sorunlarını da beraberinde getiriyor. Nedeni ise vücudun hormon dengesinin bu hastalıklardan etkileniyor olmasıdır.
Elbette doğurganlık döneminin sona ermesiyle birlikte başlayan menopoz dönemi de adet gecikmelerinin ve adet görmemenin nedenleri arasında bulunuyor.
Kişinin çok düşük kilolu olması da hormon dengesinin etkilenmesine sebebiyet verir. Buna bağlı olarak adet gecikmelerinin yaşanması da muhtemeldir.
Tıpkı aşırı zayıf olmak gibi fazla kilolu olmak da adet düzensizliklerine neden olabilir. Özellikle obezite düzeyinde şişman olmanın bu soruna yol açtığını söyleyebiliriz.
Stresli bir yaşam sürmek vücudun pek çok sistemini olumsuz etkiliyor. Bu sistemler arasında üreme sistemi de bulunuyor. Dolayısıyla nedenler listemizde stres de yer alıyor.
Öncelikle adet gecikmesi 7 günden fazlaysa tıbben normal kabul edilmez. Bu durumda mutlaka doktora başvurmak gerekiyor. Adet gecikmesinin hangi belirtilerle kendini gösterdiği merak ediliyor. Ancak böyle bir belirtinin olmadığını da söyleyebiliriz.
Adet döneminin gelmiş olmasına karşın kanamanın başlamaması, tek belirti olarak gösterilebilir. Bunun dışında gecikmenin olmasına bağlı bazı semptomların ortaya çıkması söz konusu değildir. Kadınlar gecikmenin 7 günden fazla olması durumunda herhangi bir belirti gözlemlemeye çalışmamalı, mutlaka doktora başvurmalıdır.
Kadınların adet gecikmesi şikayetiyle doktora başvurması durumunda öncelikle adet düzenine dair bazı bilgilerin alınması gerekir. Hastanın hormonal dengesinin mutlaka gözden geçirilmesi gerekiyor. Bunun için de bazı testlerin yapılmasına ihtiyaç duyulacaktır. Elbette jinekolojik muayene işleminin de yapılması gerekir. Tüm bunlarla birlikte radyolojik görüntüleme tetkiklerinin yapılmasına da gereksinim olabilir.
Doktor tarafından tüm tetkik ve muayene sonuçları bir arada değerlendirilir ve tanı konur. Tedavi ise sorunun kaynağına yöneliktir. Bu nedenle sadece tek bir tedavi seçeneğinin değerlendirildiğinden söz edemeyiz. Adet gecikmesine yol açan unsuru ortadan kaldırmaya yönelik tedavi uygulandığında yeniden adet düzenine kavuşmak da mümkün olacaktır.
Mevsime bağlı olarak meydana gelen adet gecikmesi her mevsim geçişinde yaşanabilir. Sadece kış ya da sadece yaz mevsimine geçerken meydana gelir şeklinde bir ifadede bulunamayız. Özellikle mevsimler arasında ısı farkının olması, vücut sistemlerini de etkileyebiliyor. Adet düzeninin stresten, psikolojik faktörlerden ve benzer durumlardan da etkilenebildiğini unutmamak gerekir. Bu kapsamda mevsim geçişlerinde de adet başlangıcına dair küçük oynamalar olabilir.
Öncelikle adet gecikmesi nedeninin sadece gebelik olmadığını hatırlatmakta fayda var. Kimi zaman stres, üzüntü ya da gerginlik gibi psikolojik unsurlar, kimi zaman mevsim geçişleri, kimi zaman da hastalıklar adet dönemlerini etkiliyor. Buna bağlı olarak beklenen adet tarihinde adet kanaması meydana gelmeyebiliyor. Elbette aktif cinsel yaşamı olan kadınların bu durumda mutlaka gebelik testi yaptırması gerekir. Çünkü istenmeyen bir gebelik söz konusuysa kürtaj işleminin yasal süre çerçevesinde yapılmasına ihtiyaç olacaktır.
Gebelik testinin negatif çıkması ve adet gecikmesinin de 7 günden daha uzun olması durumunda kadın hastalıkları ve doğum uzmanı ile görüşülmesi gerekiyor. Zaman kaybetmeden doktora başvurulmasında fayda var.
Elbette adet gecikmesi 1 ay sürdüğünde bu durum asla normal kabul edilmez. Daha önce de belirttiğimiz gibi adet gecikmesinin 7 günden daha uzun sürmesi durumunda mutlaka doktora başvurulması gerekiyor. Çok sayıda hastalık, vücudun hormon dengesini olumsuz yönde etkileyebiliyor.
Bu durum adet düzenine de yansıyor. Dolayısıyla her zaman olmasa da bazı durumlarda adet gecikmesinin bir hastalık belirtisi de olabileceğinin altını çizelim. İşte bu nedenle zaman kaybetmeden kadın hastalıkları ve doğum uzmanı ile görüşülmesi gerekiyor. Bu sayede gerekli muayene ve tetkikler yapılabilir. Adet gecikmesinin altında yatan sorunlar tespit edilebilir ve erken dönemde tedaviye başlanabilir.
Op. Dr. Barış KorkmazKadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
